آیوتا (IOTA) یکی از ارزهای دیجیتال نوآورانه‌ای است که به‌طور خاص برای استفاده در اینترنت اشیا (IoT) طراحی شده است. برخلاف بیشتر ارزهای دیجیتال که از فناوری بلاکچین استفاده می‌کنند، آیوتا از ساختاری به نام “تنگل” (Tangle) بهره می‌برد که به‌جای ایجاد بلاک‌های سنتی، تراکنش‌ها را به‌صورت مستقیم و پیوسته به یکدیگر متصل می‌کند. این رویکرد نه تنها مقیاس‌پذیری بیشتری را فراهم می‌کند، بلکه هزینه‌های تراکنش را نیز به صفر می‌رساند. آیوتا با هدف بهینه‌سازی ارتباطات و تراکنش‌های مالی در دنیای دستگاه‌های متصل به اینترنت، راه‌حلی جدید و خلاقانه برای چالش‌های موجود در فناوری‌های فعلی ارائه می‌دهد.
در این مقاله به بررسی جزئیات بیشتر درباره آیوتا و نحوه کارکرد آن خواهیم پرداخت.
آشنایی با آیوتا
آیوتا یک ارز دیجیتال نسل سوم و شبکه توزیع شده‌ای است که ویژگی‌های منحصربه‌فردی را برای کاربران خود به ارمغان می‌آورد. یکی از مهم‌ترین این ویژگی‌ها، تراکنش‌های سریع و بدون کارمزد است که آیوتا را از بسیاری دیگر از ارزهای دیجیتال متمایز می‌کند. برخلاف سایر ارزهای دیجیتال که همچنان تلاش دارند کارمزد تراکنش‌های خود را کاهش دهند، آیوتا واقعاً این هدف را محقق کرده و تراکنش‌ها در این شبکه بدون هیچ هزینه‌ای انجام می‌شوند.
علاوه بر این، آیوتا با طراحی مقاوم در برابر حملات کامپیوترهای کوانتومی، امنیت بالایی را برای کاربران فراهم کرده است. اما برخلاف برخی از پلتفرم‌های دیجیتال که از قراردادهای هوشمند و برنامه‌های غیرمتمرکز پشتیبانی می‌کنند، آیوتا تنها بر روی تسهیل پرداخت‌ها تمرکز دارد.
آیوتا همچنین به عنوان یک راه‌حل برای تعاملات اینترنت اشیا (IoT) طراحی شده است. اینترنت اشیا به دستگاه‌ها و اشیائی اشاره دارد که از طریق شبکه اینترنت به هم متصل هستند و توسط برنامه‌های موبایل و رایانه کنترل می‌شوند. آیوتا این توانایی را دارد که به عنوان ارز و واسطه پرداخت بین این دستگاه‌ها عمل کند.
تاریخچه آیوتا
آیوتا توسط گروهی شامل سرگئی ایوانچگلو، سرگئی پوپوف، دیوید سونستبو و دومینیک شینر تأسیس شد. این پروژه در اکتبر 2015 با برگزاری یک فروش توکن در یک انجمن آنلاین بیت کوین آغاز به کار کرد. ریشه‌های آیوتا به پروژه جین برمی‌گردد که هدف آن توسعه سخت‌افزارهای مناسب و کم‌هزینه برای اکوسیستم اینترنت اشیا بود. در سپتامبر 2014، یک فروش جمعی برای توکن‌های این پروژه برگزار شد و حدود 100,000 توکن به فروش رسید. با افزایش محبوبیت عرضه اولیه سکه (ICO)، در سال 2015 پروژه جین به آیوتا تغییر نام داد و فروش توکن‌های جدید در دستور کار قرار گرفت. کل عرضه MIOTAها به 27 کوادریلیون توکن محدود شده که به طور خاص با حداکثر مقدار صحیح مجاز در جاوا اسکریپت هماهنگ است. این رمز ارز در سال 2017، تنها سه ماه پس از ورودش به بازار، به اوج ارزش 14.5 میلیارد دلار دست یافت.
ارز دیجیتال آیوتا چگونه کار می‌کند؟
آیوتا برخلاف بسیاری از ارزهای دیجیتال موجود که مبتنی بر بلاکچین هستند، از یک ساختار نوآورانه به نام تنگل (Tangle) استفاده می‌کند. این ساختار که مبتنی بر گراف‌های جهت‌دار غیرمدور (DAG) است، به‌جای استفاده از زنجیره‌های سنتی بلاکچین، امکان مدیریت همزمان تراکنش‌ها و رفع چالش‌های مقیاس‌پذیری را فراهم می‌آورد. در آیوتا، تراکنش‌ها به‌صورت موازی و بدون نیاز به تأیید پشت سر هم انجام می‌شوند، که این امر به‌طور چشمگیری سرعت و کارایی شبکه را افزایش می‌دهد.
یکی از ویژگی‌های کلیدی آیوتا این است که تمام توکن‌های آن از قبل تولید شده و استخراج نمی‌شوند. تراکنش‌های آیوتا از طریق ساختار تنگل تأیید می‌شوند و در این سیستم، هر کاربر باید حداقل دو تراکنش دیگر را اعتبارسنجی کند. این رویکرد موجب می‌شود که با افزایش تعداد کاربران و نودهای شبکه، سرعت و امنیت آن افزایش یابد، در حالی که در سیستم‌های بلاکچین سنتی معمولاً اضافه‌شدن نودهای بیشتر ممکن است باعث کاهش سرعت شبکه شود.
تنگل آیوتا از نظر کارایی، شباهتی به یک تیم دارد که هر عضو می‌تواند به‌صورت همزمان کار خود را انجام دهد و با اضافه‌شدن اعضای بیشتر، کارایی کلی افزایش می‌یابد. این در حالی است که در بلاکچین‌های سنتی، تراکنش‌ها باید به‌ترتیب انجام شوند، که می‌تواند باعث ایجاد تاخیر و صف‌های طولانی شود. بنابراین، ساختار تنگل آیوتا علاوه بر حذف کارمزد، به کاربران این امکان را می‌دهد تا از سرعت بیشتر و توانایی پردازش همزمان تراکنش‌ها بهره‌مند شوند، در نتیجه برای کاربردهایی مانند اینترنت اشیا، ایده‌آل به‌نظر می‌رسد.
این سیستم پیشرفته، با بهبود عملکرد شبکه با افزایش تعداد نودها، به آیوتا امکان می‌دهد تا حجم بیشتری از تراکنش‌ها را به‌طور همزمان و با امنیت بیشتر مدیریت کند، که یکی از ویژگی‌های منحصر به‌فرد آن در مقایسه با بلاکچین‌های سنتی است.
چگونه آیوتا از تکنولوژی Tangle استفاده می‌کند؟
آیوتا به‌جای استفاده از بلاکچین، از تکنولوژی منحصربه‌فردی به نام تنگل (Tangle) بهره می‌برد. در این سیستم، هر تراکنش به‌عنوان یک نود عمل می‌کند و برای تأیید شدن، دو تراکنش دیگر را تایید می‌کند. این روش باعث می‌شود که با افزایش تعداد تراکنش‌ها و کاربران، شبکه آیوتا نه تنها کند نشود بلکه سرعت و امنیت آن نیز بیشتر شود.
تنگل یک ساختار مبتنی بر گراف‌های جهت‌دار غیرمدور(DAG) است که برخلاف بلاکچین، نیازی به استخراج ندارد و هیچ ماینری در شبکه حضور ندارد. این ساختار به کاربران اجازه می‌دهد که مستقیماً تراکنش‌ها را بدون پرداخت کارمزد ارسال کنند. در واقع، با هر تراکنشی که انجام می‌شود، شبکه قوی‌تر می‌شود و نیاز به تأییدهای مرکزی را از بین می‌برد.
یکی از ویژگی‌های مهم تنگل، امکان انجام تراکنش‌های همزمان است. در اکثر بلاکچین‌ها تراکنش‌ها به‌صورت متوالی و با تأیید ماینرها انجام می‌شوند که ممکن است باعث ایجاد تأخیر و تراکم شود. اما در تنگل، تراکنش‌ها به‌طور موازی پردازش می‌شوند که این فرآیند، هم سرعت شبکه را افزایش می‌دهد و هم مقیاس‌پذیری را بهبود می‌بخشد.
این ساختار به ویژه برای اینترنت اشیا (IoT) طراحی شده است، جایی که دستگاه‌ها نیاز به انجام تعداد زیادی تراکنش کوچک بدون کارمزد دارند. در این شبکه، دستگاه‌های متصل به اینترنت اشیا می‌توانند به‌طور مستقیم با یکدیگر تعامل کنند، تراکنش‌های خرد را انجام دهند و داده‌ها را به اشتراک بگذارند، بدون این که به تأیید شخص یا نهادی نیاز داشته باشند.
