با رشد و توسعه فناوری بلاکچین و گسترش استفاده از اتریوم، مشکلاتی نظیر ازدحام شبکه و هزینه‌های بالای تراکنش‌ها به چالش‌های مهمی تبدیل شده‌اند. این مشکلات نیاز به راه‌حل‌های لایه دوم را بیشتر کرده است. راه‌حل‌های لایه دوم به منظور کاهش فشار از روی شبکه اصلی اتریوم طراحی شده‌اند و از جمله مهم‌ترین آن‌ها، Polygon (MATIC) به عنوان یکی از محبوب‌ترین و کارآمدترین گزینه‌ها شناخته می‌شود. اما در کنار پالیگان، راه‌حل‌های دیگری نیز وجود دارند که هر کدام به نحوی تلاش می‌کنند تا به بهبود عملکرد اتریوم کمک کنند.
در این مقاله، به مقایسهPolygon (MATIC) با سایر راه‌حل‌های لایه دوم اتریوم می‌پردازیم تا بررسی کنیم که کدام یک از آن‌ها بهترین عملکرد را برای کاربرانی که به دنبال مقیاس‌پذیری و کارایی بیشتر هستند، ارائه می‌دهد.
بلاک چین لایه دوم چیست؟
بلاک چین‌های لایه دوم به عنوان راه‌حلی برای افزایش کارایی شبکه‌های اصلی مانند اتریوم یا بیت کوین به وجود آمده‌اند. این شبکه‌ها به صورت موازی با بلاک چین‌های اصلی عمل می‌کنند و هدف آن‌ها کاهش بار تراکنش‌ها و افزایش سرعت پردازش بدون به خطر انداختن امنیت است. به جای پردازش تمامی تراکنش‌ها بر روی شبکه اصلی، لایه دوم این وظیفه را به عهده می‌گیرد و تنها نتایج نهایی را برای ثبت به بلاک چین اصلی ارسال می‌کند.
فرض کنید یک کاربر بخواهد از اتریوم برای خرید کالا یا خدمات استفاده کند. در شبکه اصلی، ممکن است به دلیل ترافیک زیاد، پردازش تراکنش او زمان‌بر باشد. اما در راه‌حل‌های لایه دوم، این عملیات به صورت خارج از زنجیره (آف‌چین) انجام می‌شود و پس از نهایی شدن، نتیجه تراکنش بر روی شبکه اصلی ثبت می‌گردد. به این ترتیب، کاربران بدون نیاز به انتظار طولانی می‌توانند از خدمات سریع‌تر و مقرون‌به‌صرفه‌تر بهره‌مند شوند.
مقایسه بهترین راه‌حل‌های لایه دوم اتریوم
با توجه به مقیاس‌پذیری محدود شبکه اتریوم، پروژه‌های متعددی به‌عنوان راه‌حل‌های لایه دوم رشد کرده‌اند تا پردازش تراکنش‌ها را بهینه‌تر کنند. از میان این پروژه‌ها، سه راه‌حل Polygon، Arbitrum و Optimism توانسته‌اند به‌عنوان برترین‌ها در این حوزه شناخته شوند. در ادامه به بررسی ویژگی‌ها و عملکرد هرکدام می‌پردازیم.
- پالیگان (Polygon)
پالیگان، که پیش‌تر به‌عنوان Matic شناخته می‌شد، یک پلتفرم چندزنجیره‌ای است که هدف آن کاهش هزینه‌ها و افزایش سرعت تراکنش‌ها در شبکه اتریوم است. با استفاده از زنجیره‌های جانبی (sidechains) و سازگاری کامل با استانداردهای اتریوم، پالیگان توانسته است تجربه بهتری برای توسعه‌دهندگان و کاربران ایجاد کند.
ویژگی‌های اصلی پالیگان شامل مقیاس‌پذیری بالا، کارمزد پایین و امنیت به‌وسیله ساز و کار اثبات سهام (PoS) است. همچنین، پلتفرم پالیگان از پروژه‌های مختلفی همچون بازی‌های بلاکچینی و صرافی‌های غیرمتمرکز پشتیبانی می‌کند و از توکن MATIC برای پرداخت کارمزد و مشارکت در شبکه استفاده می‌شود.
- آربیتروم (Arbitrum)
آربیتروم یکی دیگر از راه‌حل‌های لایه دوم است که از فناوری Optimistic Rollups برای پردازش تراکنش‌ها به‌صورت گروهی استفاده می‌کند. این راهکار با تمرکز بر کاهش هزینه‌ها و سازگاری با ماشین مجازی اتریوم (EVM) به توسعه‌دهندگان این امکان را می‌دهد تا بدون تغییرات بزرگ، پروژه‌های خود را به این شبکه منتقل کنند.
آربیتروم به لطف بریج‌های قابل‌اطمینان، امکان انتقال امن دارایی‌ها بین اتریوم و آربیتروم را فراهم می‌کند. به‌دلیل این ویژگی‌ها، آربیتروم گزینه‌ای مناسب برای پروژه‌های دیفای و بازارهای NFT است.
- اپتیمیسم (Optimism)
اپتیمیسم نیز یکی دیگر از راه‌حل‌های لایه دوم است که با استفاده از Optimistic Rollups تراکنش‌ها را به‌صورت برون‌زنجیره‌ای پردازش می‌کند. این شبکه به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد تا برنامه‌های اتریومی خود را با هزینه کمتر و سرعت بیشتر اجرا کنند. اگرچه زمان تایید نهایی تراکنش‌ها ممکن است طولانی‌تر باشد، اما کاهش چشمگیر هزینه‌ها و افزایش ظرفیت پردازش از ویژگی‌های مهم اپتیمیسم به شمار می‌آید.
در نهایت، هر کدام از این پروژه‌ها ویژگی‌های خاص خود را دارند و انتخاب بین آن‌ها به نیازها و اولویت‌های کاربران و توسعه‌دهندگان بستگی دارد.
تفاوت‌های اساسی میان شبکه‌های پالیگان، آربیتروم و اپتیمیسم
پالیگان، آربیتروم و اپتیمیسم، هر سه با هدف بهبود مقیاس‌پذیری شبکه اتریوم ایجاد شده‌اند، اما هر یک ویژگی‌ها و قابلیت‌های منحصر به فردی دارند که آن‌ها را از یکدیگر متمایز می‌کند. این تفاوت‌ها شامل مدل‌های مقیاس‌پذیری، الگوریتم‌های اجماع، سرعت پردازش و هزینه‌های تراکنش‌ها هستند.
- مدل‌های مقیاس‌پذیری و الگوریتم‌های اجماع
پالیگان از سازوکار اجماع اثبات سهام (PoS) بهره می‌برد که به آن امکان پردازش سریع‌تر تراکنش‌ها و کاهش هزینه‌ها را می‌دهد. این شبکه از مدل «تقویت پل» برای ارتباط با اتریوم استفاده می‌کند و برای تایید تراکنش‌ها به اجماع دوسوم اعتبارسنج‌ها نیاز دارد.
در مقابل، آربیتروم و اپتیمیسم از مدل‌های Optimistic Rollups استفاده می‌کنند و به سازوکار اجماع شبکه اتریوم وابسته‌اند. این مدل‌ها برخلاف پالیگان، فاقد الگوریتم اجماع اختصاصی هستند و به همین دلیل می‌توان گفت که پالیگان از این نظر برتری دارد.
- سرعت و هزینه‌های تراکنش
پالیگان به لطف استفاده از sidechains، قادر است تا ۶۵ هزار تراکنش در ثانیه را پردازش کند و هزینه‌های تراکنش آن معمولاً بین ۰.۱ تا ۰.۵ دلار است. این در حالی است که آربیتروم با پردازش ۴۰ هزار تراکنش در ثانیه و هزینه‌های تراکنش بین ۰.۵ تا ۰.۷ دلار و اپتیمیسم با پردازش تا ۲ هزار تراکنش در ثانیه و هزینه‌های تراکنش بین ۰.۶ تا ۰.۹ دلار، در مقایسه با پالیگان عملکرد کمتری دارند.
در نهایت، پالیگان، آربیتروم و اپتیمیسم هر یک به نحوی منحصر به فرد به ارتقای مقیاس‌پذیری اتریوم کمک می‌کنند. پالیگان با استفاده از زنجیره‌های جانبی، سرعت بالا و هزینه‌های کم تراکنش را ارائه می‌دهد و انعطاف‌پذیری بیشتری در ارتباط با بلاک‌چین‌های دیگر دارد. آربیتروم و اپتیمیسم، که از تکنیک‌های Optimistic Rollups بهره می‌برند، به ترتیب توان پردازش تراکنش‌ها و هزینه‌های متفاوتی را ارائه می‌دهند. در نهایت، انتخاب بین این سه پلتفرم بستگی به نیازهای خاص هر پروژه و ترجیحات توسعه‌دهندگان دارد.
